jueves, 9 de enero de 2014

NUEVOS APOPYRA

Profes!!! Ya están los nuevos libros de guaraní para los alumnos del septimo , octavo y noveno grados.















Los materiales tienen la particularidad de adaptarse facilmente al nivel cognositivo del alumno.


 Responden a las exigencias del programa de estudios del Ministerio de Educación y Cultura.


















Estamos seguros que con este material sus alumnos aprenderan a escuchar, leer, escribir y hablar correctamente nuestro idioma.


Distribuye a un precio realmente increible Editorial
 

Calco Sintáctico guaraníme



Paraguái niko tetã iñe’ë mokõiva. Castellano ha guaraní ymaite guivéma oikove oñondive, ojoykére ha katuete niko ñe’ënguéra peichagua oñomyangekói, oike’imi mante va’erã ojopype.
Ndaipóri niko ñe’ë imarã’ÿva. Rotaetye (1990:103) Oreko katuete ñe’ë oipurúva ambue ñe’ëgui noïriramo jepe oñondive, ojoykére.
Paraguáipe niko pe castellano ipu’akaite guraníre. Omoinge iñe’ë ñane ñe’ë guaraníme opyrü ypy guive umi españolkuéra ñande yvýpe ha mbeguekatúpe omoingéma avei guaraní rekópe, heko oikéma iñe’ëjoajungatúpe.
Kóva hína pe oñehenóiva calco sintáctico. Ojehu pe oñembohasáramo peteï ñe’ë reko ambue ñe’ëme upe oje’e térã ojehaichaite. Diccionario de Lengua y Linguística (1991:40).
Calco iñambue préstamogui. Ko’ápe ñe’ë ojepurúva oiko upe ñe’ë oipurukávape oïhaichaite ha ikatu avei iñambue’imi oñemboheko haçua pe ñe’ë oipurúvape.
Oï he’íva pe ñe’ë ojepurúva nombyiriha ñe’ë oipurúvape ha katu pe calco sintáctico katu ombyiha oikégui pe ñe’ë rekópe, opokógui hi’angaitére.
Ko’açaite ramo hína ko ñane retãme, pe ñane ñe’ë guaraní oipurueterei pe calco sintáctico. Kóva jahechakuaa tapichakuéra ñe’ëme ha umi haihára jehaipýpe.
Py’ÿinte ñahendu ñande rapicha he’iramo
   Ne’irã ajuhu mbohovái
 Todavía no encontré respuesta

Araka’épa jarekóta peteï pa’ü
 Cuándo tendremos un espacio
   
Ikatúpa ajapo mokõi porandu
Puedo hacer dos preguntas
 
Pe jepy’apy jaguerekóva
Esa preocupación que tenemos
 
Ko’ã ñe’ëjoajúpe jahechakuaa mba’éichapa pe castellano rekoitépe oïhahina pe guaraníme oñemba’emombe’úva.
Gramática Guaraníme, Canese – Acosta (2001.170) pe imandu’áma hikuái calco-re ha omoï Ko’ã ñe’ëjoaju techapyrã ramo.

Omboty ijuru
Cierra su boca

Oipete iñakã
Golpea su cabeza

Jepe Delicia Villagra hembiapokue hérava Guarani Paraguayo 2002.354-pe he’i Tadeo Zarratea ihaipyre Kalaito Pombéro-pe ohaiha guaraní rekoitépe, ipype jajuhumimi avei calco.

… Oruka ndéve ipojopy  40
     Envia a ti su saludo

… Oikuaa haçua ñande py’a  41
    Conocer para nuestro pensamiento

… Ápe ndaipóri vy’a  41
     Aquí no hay alegría

… Mokõi che py’a  46
    Dos mi pensamiento

… ha mokõi che réra  46
      dos mi nombre

… poguerekóta mandu’ápe  65
     Les tendré recuerdo en

Oïma calco oiketémava guaraní rekópe ha umi ipuruha ndohe-chakuaavéima, oipurúma guaraniete ramo.
Umi ñe’ë ojepurúva (préstamo) nombyaíri ñe’ë reko. Pe ombyai añetevahíma pe calco. Wagner. (1989.7).
Ymavémi guaraníme sa’i oïva’ekue calco, Ko’áça Katu ojepysovéma ijepuru.
Ñahenduvéma guaraní puruhára jurúpe ha jahechakuaáma umi haihára rembiapokuépe.
Mbo’ehao ha mbo’ehaoguasúpe, oñembo’ekuévo mitã ha mitãrusúpe ikatu avei jahechakuaa.
Umi oñe’ëséva guaranietépe, ombojopara’ÿre, ombohasa pe castellano rekoitépe pe he’iséva guaraníme.
Tekotevëma jahechakuaami calco nomongakuaveiha ñane ñe’ë guaraní ha katu omboyiteha, oikutúgui chupe iñe’ã mbytetépe.
                                                                  Feliciano Acosta




Aranduka purupyre
*       Amusategi, Karmele Rotaetye. Sociolinguística. Editorial Síntesis. Madrid. 1990
*       Canese, Natalia. Acosta, Feliciano. Gramática Guaraní. Colección Ñemity. 2001
*       Cardona, Giorgio Raimondo. Diccionario Linguística. Editorial Ariel. Barcelona. 1991
*       Enciclopedia Didáctica de Gramática. Editorial Océano. Barcelona. 2000
*       Villagra, Delicia. El Guaraní Paraguayo. Editorial Servilibro. Asunción. 2002
*       Wagner, Claudio. Lengua y Enseñanza. Fundamentos Linguisticos. Andrés Bello. Santiago. 1989
*       Zarratea, Tadeo. Kalaíto Pombéro. Ediciones Napa. Asunción. 1981



sábado, 2 de octubre de 2010

Maitei

Maitei che irünguéra. péina ko`ágã ikatúma peike ko`ápe peikuaami haguã che rembiapokue ha upekuévo ñañómongetami jahàvo ñane ñe`ê guaranire ojejapova rehe. Pehechamina kòva.